श्रीमती पद्मावती बंदोपाध्याय
Table of Contents
श्रीमती पद्मावती बंदोपाध्याय या भारताच्या पहिल्या महिला एअर व्हाइस मार्शल आहेत, ज्यांना वैद्यकीय क्षेत्रातील त्यांच्या उत्कृष्ट कार्यासाठी पद्मश्रीने सन्मानित करण्यात आले आहे.
“कौन कहता है आसमां में सुराख नहीं हो सकता, एक पत्थर तो तबियत से उछालो यारो”|
याचे थेट उदाहरण म्हणजे श्रीमती पद्मावती बंदोपाध्याय. भारताच्या पहिल्या महिला एअर व्हाइस मार्शल होण्याचा मान त्यांना मिळाला आहे. पद्मावती बंदोपाध्याय त्या वेळी १९६८ मध्ये भारतीय हवाई दलात दाखल झाल्या होत्या. जेव्हा महिलांनी घराच्या उंबरठ्याच्या बाहेर काम करणे योग्य मानले जात नव्हते. पण पद्मावती बंदोपाध्याय यांनी आपल्या जिद्द आणि तळमळीने अशक्य ते शक्य करून दाखवले आहे.
हेही वाचा :- ‘श्रीमती मतिल्दा कुल्लू’ यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
उत्तर ध्रुवावर वैज्ञानिक संशोधन करणाऱ्या त्या पहिल्या भारतीय महिला आहेत. 2020 मध्ये, भारत सरकारने श्रीमती पद्मावती बंदोपाध्याय यांना त्यांच्या वैद्यकीय क्षेत्रातील उत्कृष्ट कार्यासाठी पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित केले. एक स्त्री असल्यामुळे इतका मोठा पराक्रम करणं त्यांच्यासाठी सोपं काम नव्हतं. यासाठी त्यांना खूप संघर्ष करावा लागला. जाणून घेऊया त्यांच्या आयुष्याची प्रेरणादायी कहाणी.
हेही वाचा :- ‘श्रीमती दुलारी देवी’ यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
श्रीमती ‘पद्मावती बंदोपाध्याय’ यांचे प्रारंभिक जीवन
त्या काळात उंच उडणे, जेव्हा मुलींना स्वप्न पाहण्याचे स्वातंत्र्य नव्हते . डॉ.पद्मावती बंदोपाध्याय यांनी अशा वेळी हवाई दलात पाऊल ठेवले होते, जेव्हा मुलींना घराबाहेर पडण्याचेही स्वातंत्र्य नव्हते. त्यांची स्वप्ने पूर्ण करण्यासाठी त्यांना समाजाची बंधने तोडावी लागली. ४ नोव्हेंबर १९४४ रोजी तिरुपती, आंध्र प्रदेश येथे जन्मलेल्या डॉ. पद्मावती बंदोपाध्याय यांना सुरुवातीपासूनच आकाशाला स्पर्श करण्याचे स्वप्न होते, पण त्यांचा मार्ग सोपा नव्हता. त्यांच्या आईला क्षयरोग झाला होता. त्यामुळे त्यांनी वयाच्या ४-५ व्या वर्षी आईची प्राथमिक काळजी घ्यायला सुरुवात केली. आईची काळजी घेण्यासोबतच त्या त्यांचा अभ्यासही करत असे. 4-5 वर्षांच्या मुलीसाठी घरकाम आणि एकत्र अभ्यास करणे त्यावेळी इतके सोपे नव्हते.
हेही वाचा :- ‘श्री जादव मोलाई पायेंग’ पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित
डॉक्टर होण्याची प्रेरणा अशी मिळाली
पद्मावती बंदोपाध्याय आपल्या आईला उपचारासाठी नवी दिल्लीत घेऊन आले होते. त्यांचे नाव आणि लेडीज हॉस्पिटलमधील मेडिसिनच्या प्राध्यापक डॉ. एस. पद्मावती येथील गोळे मार्केटमध्ये त्यांच्या शेजारी राहत होत्या. सफदरजंग रुग्णालयात आईच्या आजारावर उपचारादरम्यान लेडी डॉक्टरला पाहून तिला डॉक्टर होण्याची प्रेरणा मिळाली. पण त्यांनी कला शाखेत शिक्षण घेतले होते.
हेही वाचा :- श्री पोपटराव बागुजी पवार यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
म्हणून पदवी घेतल्यानंतर त्यांनी दिल्ली विद्यापीठात मानवतेतून विज्ञान शाखेत कठीण आणि असामान्य संक्रमण केले. त्यांनी किरोरी माल महाविद्यालयात प्री-वैद्यकीय शिक्षण घेतले आणि त्यानंतर 1963 मध्ये आर्म्ड फोर्सेस मेडिकल कॉलेज पुणे येथे प्रवेश घेतला. 1968 मध्ये त्या भारतीय हवाई दलात दाखल झाल्या. त्यांनी हवाई दलाचे अधिकारी सतीनाथ बंदोपाध्याय यांच्याशी लग्न केले.
हेही वाचा :- ‘बीबी प्रकाश कौर’ यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
भारत-पाकिस्तान युद्धात केले कौतुकास्पद काम
1971 च्या भारत-पाकिस्तान युद्धादरम्यान डॉ. पद्मावतींनी प्रशंसनीय कार्य केले तेव्हा त्यांच्या जीवनात एक विशेष वळण आले. आर्म फोर्स मेडिकल कॉलेज ते वायुसेनेत कमिशन्ड ऑफिसर होण्यापर्यंतच्या धोक्यांपासून डॉ. पद्मावती मोठ्या प्रमाणावर गाफील राहिलेल्या. पण १९७१ च्या भारत-पाकिस्तान युद्धात भाग घेतल्यानंतर त्यांना पंख मिळाले आणि कारगिल युद्धातून हवाई दलात एअर मार्शल झाल्यानंतरच त्यांचे उड्डाण थांबले. हवाई दलात तैनात असताना १९७१चे भारत-पाक युद्ध आणि कारगिल युद्धातही त्यांनी भाग घेतला होता. यादरम्यान त्या पाच महिने सैनिकांमध्ये बंकरमध्ये राहिल्या होत्या. युद्धक्षेत्रातही महिला पुरुषांपेक्षा कमी नाहीत, हे त्यांनी जगाला दाखवून दिले आहे.
हेही वाचा :- ‘डॉ.महाबीर पुन फगामी’ यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
पद्मश्रीसह अनेक सन्मानांनी सन्मानित करण्यात आले आहे
डॉ.पद्मावती बंदोपाध्याय यांना त्यांच्या उत्कृष्ट कार्यांमुळे अनेक सन्मानांनी गौरविण्यात आले आहे. विशेष सेवा पदक, अतिविशिष्ट सेवा पदक आणि राष्ट्रपती सन्मान पदक यासह देश आणि जगातील डझनहून अधिक सन्मान त्यांना मिळाले आहेत. अलीकडेच लिम्का बुक ऑफ रेकॉर्ड्सने 2014 सालासाठी वुमन ऑफ द इयरची निवड केली होती. इतकेच नाही तर डॉ.पद्मावती बंडोपाध्याय यांना भारत सरकारने देशाच्या सर्वोच्च सन्मानांपैकी एक असलेल्या पद्मश्रीनेही सन्मानित केले आहे.
हेही वाचा :- फ्रेडरिक इरिना ब्रुनिंग ऊर्फ सुदेवी दासी यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
आजही श्रीमती पद्मावती जी महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी आवाज उठवतात. मुलींना सैन्यात पाठवणं तर दूरच, कुटुंबानं त्यांना एकटीला घराबाहेर पडूही दिलं नाही, तेव्हा त्या सैन्यात भरती झाल्याचं त्या सांगतात. आजचे युग खूप वेगळे आहे. आता लष्कराच्या प्रत्येक विभागात मुलींची नियुक्ती झाली आहे. ज्यांना स्वतःमध्ये काहीतरी करण्याची इच्छा असते, ते आपले ध्येय केंद्रस्थानी ठेवून पुढे जाऊ शकतात. त्यांच्या हेतूसमोर प्रत्येक मुद्दा छोटा असल्याचे सिद्ध होईल, जे त्यांना साध्य करायचे होते.
हेही वाचा :- श्रीमान नंदा प्रस्थी यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
एअर मार्शल डॉ. पद्मावती बंदोपाध्याय आज लाखो लोकांसाठी खरोखरच प्रेरणास्थान आहेत. त्यांची यशोगाथा अनेक महिलांना प्रेरणा देणारी आहे. युद्धातही त्यांनी हार मानली नाही आणि हवाई दलाच्या पहिल्या महिला एअर मार्शल बनल्या, हे खरोखरच आश्चर्यकारक आहे.सर्वजण डॉ. पद्मावती बंदोपाध्याय जी यांच्या उत्कृष्ट कार्याचे मनापासून कौतुक करत आहेत.
हेही वाचा :- मंजम्मा जोगती यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
FAQ
श्रीमती पद्मावती बंदोपाध्याय यांचा जन्म कधी व कोठे झाला ?
४ नोव्हेंबर १९४४ रोजी तिरुपती, आंध्र प्रदेश येथे जन्मलेल्या डॉ. पद्मावती बंदोपाध्याय होत्या .
कोन आहेत पद्मावती बंदोपाध्याय ?
हवाई दलाच्या पहिल्या महिला एअर मार्शल आहेत.
श्रीमती पद्मावती बंदोपाध्याय यांना किती व कोणकोणते पुरस्कार मिळाले आहेत ?
डॉ.पद्मावती बंदोपाध्याय यांना त्यांच्या उत्कृष्ट कार्यांमुळे अनेक सन्मानांनी गौरविण्यात आले आहे. विशेष सेवा पदक, अतिविशिष्ट सेवा पदक आणि राष्ट्रपती सन्मान पदक यासह देश आणि जगातील डझनहून अधिक सन्मान त्यांना मिळाले आहेत. अलीकडेच लिम्का बुक ऑफ रेकॉर्ड्सने 2014 सालासाठी वुमन ऑफ द इयरची निवड केली होती. इतकेच नाही तर डॉ.पद्मावती बंडोपाध्याय यांना भारत सरकारने देशाच्या सर्वोच्च सन्मानांपैकी एक असलेल्या पद्मश्रीनेही सन्मानित केले आहे.