प्रस्तावना
Table of Contents
नेपाळी लोकांची सेवा करण्यासाठी अमेरिकेची नोकरी सोडली,’ जाणून घ्या ‘डॉ. महाबीर पुन फगामी’ची प्रेरणादायी कहाणी .
“तुमचे कपडे आणि पोशाख तुमचे व्यक्तिमत्व ठरवत नाहीत तर तुमचे विचार ठरवतात.”
हे विधान डॉ. महाबीर पुन फगामी यांचे त्यांच्या जीवनावर अगदी चपखल बसते. साधे जीवन जगणाऱ्या डॉ.महाबीर पुन फगामी यांना नेपाळमध्ये ‘इंटरनेटचा देव’ म्हटले जाते. नेपाळमध्ये इंटरनेटचा विस्तार केवळ डॉ. महाबीर पुन फगामी यांच्यामुळे झाला आहे, ज्यांनी अमेरिकेत शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर आपली भरीव नोकरी सोडून नेपाळच्या लोकांची सेवा केली.
हेही वाचा :- फ्रेडरिक इरिना ब्रुनिंग ऊर्फ सुदेवी दासी यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
त्यांनी आपल्या नवीन विचार, मेहनत आणि समर्पणाच्या बळावर नेपाळमध्ये इंटरनेट क्रांती जागृत केली आहे. नेपाळमधील ते पाहिले आणि एकमेव व्यक्ती आहे ज्यांनी त्यांच्या मेहनतीमुळे आणि योगदानामुळे देवाप्रमाणे पूजा केली जाते. शास्त्रज्ञ, शिक्षक आणि समाजसेवक म्हणून ओळखले जाणारे डॉ. महाबीर पुन फगामी यांची अमेरिकेतील नोकरी सोडून नेपाळच्या लोकांची सेवा करणे इतके सोपे नव्हते चला तर त्यांच्या बदल माहिती घेऊया .
हेही वाचा :– ‘श्री चित्रसेन साहू’ यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
डॉ. महाबीर पुन यांचा परिचय
नेपाळच्या म्यागाडी जिल्ह्यातील एका छोट्या गावात जन्मलेले डॉ. महाबीर पुन फगामी हे पश्चिम नेपाळमधील हिमालयाच्या पायथ्याशी असलेल्या ठिकाणाहून आले आहेत. त्यांच्या गावात पोहोचण्यासाठी सात तासांचा चढ चढावा लागतो. त्याच्या गावातही टेलिफोन लाईन नाही. डॉ. महाबीर पुन फगामी यांचे बालपण खडतर संघर्षात गेले. त्याला त्याच्या गावात शिक्षण घेणे खूप कठीण जात होते म्हणून त्याच्या वडिलांनी त्याला नेपाळच्या खालच्या भागात हलवले जेणेकरून आपल्या मुलाला शिक्षण मिळावे.
हेही वाचा :- अणुशास्त्रज्ञ डॉ. होमी जहांगीर भाभा यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
हायस्कूल पूर्ण केल्यानंतर, डॉ. महाबीर पुन यांनी स्थानिक शाळेत 8 वर्षे शिकवायला सुरुवात केली. त्यानंतर शेवटी त्याला केर्नी येथील नेब्रास्का विद्यापीठात बॅचलर पदवी पूर्ण करण्यासाठी शिष्यवृत्ती मिळाली. अमेरिकेत ग्रॅज्युएशन पूर्ण केल्यानंतर त्यांना नोकरीच्या अनेक ऑफर आल्या. पण नेपाळच्या लोकांसाठी काम करण्यासाठी त्यांच्या मनात उत्साह होता. त्यामुळे नेपाळमधील स्थानिक तरुणांना चांगले शिक्षण मिळावे यासाठी तो अमेरिका सोडून गावी परतले .
हेही वाचा :- ‘श्रीमती भुरीबाई’यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
नेपाळमध्ये अशा प्रकारे इंटरनेट आणायची प्रेरणा मिळाली
नेपाळच्या लोकांची सेवा करण्यासाठी परत आलेल्या डॉ. महाबीर पुन यांनी त्यांच्या गावात हायस्कूल सुरू करण्याच्या कार्यक्रमात हजेरी लावली तेव्हा त्यांच्या आयुष्यात मोठे वळण घेतले. येथे त्याला त्याच्या परदेशी मित्रांना ई-मेल पाठवण्यासाठी आणि त्यांच्याशी संपर्क साधण्यासाठी जवळच्या पोखरा शहरात जावे लागले. 1997 मध्ये ऑस्ट्रेलियाकडून चार जुने संगणक दान करण्यात आले होते. पण त्यांना चालवायला वीज नव्हती. नेपाळमधील लोकांना इंटरनेट आणि वीज उपलब्ध करून देण्याची प्रेरणा डॉ. महाबीर पुन फगामी यांना येथूनच मिळाली.
हेही वाचा :- श्रीमान नंदा प्रस्थी यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
त्यांनी जवळच्या प्रवाहाने चालणाऱ्या एका छोट्या हायड्रो जनरेटरमधून संगणक चालवण्यासाठी पुरेशी वीज निर्माण केली आणि त्यांच्या गावातील हायस्कूलमध्ये संगणक वर्गाद्वारे शिकवायला सुरुवात केली. या यशानंतर आणखी संगणक आले पण ते इंटरनेटशी जोडलेले नसल्याने पोखराला दूरध्वनी कनेक्शन मिळणे अशक्य झाले. याचे निराकरण करण्यासाठी डॉ. महाबीर यांनी ब्रिटिश ब्रॉडकास्टिंग कॉर्पोरेशन (BBC) ला ई-मेल करून त्यांचे गाव जोडण्यास मदत करण्यासाठी कल्पना मागितल्या. 2001 मध्ये, बीबीसीने त्यांची कोंडी जाहीर केली आणि एका वर्षात युरोप आणि युनायटेड स्टेट्समधील स्वयंसेवकांनी झाडांमध्ये बसवलेले टीव्ही डिश अँटेना वापरून त्यांच्या गावातील रामचे या शेजारच्या गावात वायरलेस कनेक्शन स्थापित केले.
हेही वाचा :- मंजम्मा जोगती यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
अशा प्रत्येक घरोघरी इंटरनेट आणले
डॉ. महाबीर यांनी लोकांसमवेत सुधारित माउंटन रिले स्टेशन बांधले आणि पोखराशी एक लिंक तयार केली. त्याने अनेक दान केलेले संगणक, भाग आणि उपकरणे घरोघरी इंटरनेट आणली. डॉ. महाबीर पुन यांनी वायरलेस नेटवर्कचा 12 गावांमध्ये विस्तार केला आणि 90 वापरलेले संगणक स्थानिक शाळा आणि संपर्क केंद्रांना वितरीत केले, त्यांना इंटरनेटशी जोडले, ते कसे वापरायचे ते शिक्षकांना शिकवले आणि सर्व काही पूर्ण होत नाही तोपर्यंत समस्यानिवारण केले.
हेही वाचा :- 74 वर्षीय श्रीमती तुलसी गौडा यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
लोक इंटरनेटचा देव म्हणतात
नेपाळच्या दुर्गम खेड्यांमध्ये इंटरनेट आणि कॉम्प्युटर सुविधा पुरविणाऱ्या डॉ. महाबीर पुन फगामी यांना नेपाळमधील लोक इंटरनेटचा देवही म्हणतात. डॉ महाबीर पुन “टेलि-टिचिंग” द्वारे लोकांना शिक्षित करतात. पोखरातील तज्ञांचा सल्ला घेण्यासाठी स्थानिक आरोग्य कर्मचारी वाय-फाय वापरतात, विद्यार्थी नेटवर सर्फिंग करून जागतिक कौशल्ये शिकतात आणि गावकरी चीज, मध आणि चहा यांसारखी स्थानिक उत्पादने ई-मार्केट करतात. त्याच वेळी ते इंटरनेट सेवा देऊन अधिक व्यापाऱ्यांना त्यांच्या घराकडे आकर्षित करत आहेत. त्याचप्रमाणे समांतर प्रकल्पांमध्ये डॉ. महाबीर यांनी ग्रामस्थांना ऊर्जेच्या गरजांसाठी सौरऊर्जेचा वापर करण्यास मदत केली आहे, त्यांनी त्यांच्या गावातील लोकांसाठी लायब्ररी, आरोग्य दवाखाने आणि नवीन हायस्कूल वर्ग जोडले आहेत.
हेही वाचा :- मोहम्मद शरीफ़ यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास
डॉ. महाबीर यांना मिळालेले सन्मान ( अवॉर्ड )
नेपाळच्या इंटरनेटचा देव म्हटल्या जाणार्‍या डॉ. महाबीर पुन फगामी यांना त्यांच्या अमूल्य योगदानाबद्दल अनेक सन्मानांनी सन्मानित करण्यात आले आहे. डॉ.महाबीर पुन यांना
रॅमन मॅगसेसे पुरस्कार जाहीर झाला आहे.
2002 मध्ये अशोका फाउंडेशन, यूएसए, जगातील अग्रगण्य सामाजिक उद्योजकांची जागतिक संघटना, अशोका फेलो म्हणून निवड झाली.विक युनियन.
यूके स्थित ग्लोबल आयडिया बँक (उर्फ द इन्स्टिट्यूट फॉर सोशल इन्व्हेन्शन) द्वारे 2004 साठी समग्र सामाजिक नवोपक्रम पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.
डिसेंबर 2007 मध्ये, डॉ. महाबीर पुन फगामी यांना नेपाळसाठी त्यांच्या उत्कृष्ट कार्याबद्दल डॉक्टर ऑफ ह्युमन लेटर्स ही मानद पदवी प्रदान करण्यात आली.
हेही वाचा :- CRED’ चे संस्थापक श्री कुणाल शहा यांचा प्रेरणादायी जीवन प्रवास